Nieuwe vrijescholen stichten

Het vrijeschoolonderwijs is ongekend populair. Middelbare vrijescholen zijn booming. Een nieuwe school stamp je echter niet 1, 2, 3 uit de grond. De oprichters zijn creatief, tonen lef, improvisatietalent en overtuigingskracht. Vrijeschoolouder Nelleke Guequierre c.s. wist drie jaar geleden nauwelijks waar ze aan begon. “Het is een dynamisch proces dat je aangaat. Maar de nieuwe middelbare in Delft staat. Bovendien kunnen leerlingen bij ons gymnasium doen!”

Tekst en beeld | Geraldina Metselaar

Het is maandagochtend, even na achten. Zo’n dertig leerlingen zoeken een plek in het ‘dramalokaal’ op de eerste etage van het Delftse Grotiuscollege. “Netjes  in een kring staan”, benadrukt euritmiedocent Monique Moerkens, “Vandaag werken we met een houten bal en als er tijd over is mogen jullie nog een spel verzinnen.” De klas recht de rug, armen worden kruislings voor de buik gehouden. De houten bal gaat bijna geruisloos van hand tot hand de kring rond. Na een uur intensief samenwerken – voor het spel is geen tijd meer –, geven de leerlingen hun docente een hand en banen ze zich een weg door het gebouw richting hun eigen klas. “In het begin was het spannend of we voldoende leerlingen zouden krijgen”, vertelt Marije Kuijt, coördinator van de nieuwe middelbare in Delft, “maar komend schooljaar kunnen we drie klassen vullen! Er bestaat écht een enorme behoefte aan andere vormen van onderwijs. Antroposofie blijft bij ons de inspiratiebron, maar het team staat in het nu.  Tijdens het Michaëlfeest zijn we bijvoorbeeld naar het strand geweest en hebben we vuil geprikt. De leraren werken met het krijtbord én het digibord. Het feit dat leerlingen bij ons ook gymnasium kunnen doen is een prachtige aanvulling.” Het klassiek gymnasium wordt ook wel een VWO-plus opleiding. Het is niet alleen het Grieks en Latijn dat het verschil maakt met het atheneum. Leerlingen worden op meerder niveaus uitgedaagd met rijk onderwijs. “Met de Oudgriekse cultuur, de kunst en de wetenschap, maken vrijeschoolleerlingen al in de vijfde klas kennis. In de zesde komt daar ook nog de Romeinse cultuur bij. Leer je daar ook nog Grieks en Latijn bij dan

Het vrijeschoolonderwijs In het Grotius College aan de rand van Delft huist sinds schooljaar 2015/2016 de vrijeschoolafdeling (VSA), mavo/havo, havo/vwo. Daarnaast kent het Grotius ook een tweetalige VWO en Ondernemers HAVO. De nieuwe afdelingen geven de school een prikkelende dynamiek. “Er is over en weer contact”, concludeert Marije Kuijt.

“Ik heb een keer mijn periodeschrift in spiegelschrift geschreven!” Hendrik Vlug (12) glimt. “Meneer Van Gent stimuleert ons op een andere manier creatief te zijn.” Hendrik doet gymnasium. “Latijn is super makkelijk!” Van de 25 kinderen uit zijn klas, doen er 5 het gymnasium. Hendrik wil later leraar worden. “Het liefst op een vrijeschool...”

Nieuw

“Daar liepen we voor de zoveelste keer”, lacht Nelleke Guequierre, “met onze kisten met lappen, tekeningen en flyers. De afgelopen jaren heb ik zo vaak op open dagen en informatiemarkten gestaan, dat ik de tel ben kwijt geraakt. We zijn bij zo’n negentig basisscholen in de wijde omgeving op bezoek geweest, hebben met groep 8 docenten gesproken en uiteraard met leerlingen. Veel kinderen waren gelijk enthousiast.” Al langer speelden Nelleke en nog wat ouders van de Delftse Vrije School Widar met het idee van een middelbare in Delft. De gedachte dat haar dochter het hele eind moest fietsen naar de vrijeschool in Den Haag, benauwde haar. “Sommige 7^e-klassers zitten vaak al voor dag en dauw in het openbaar vervoer of op de fiets. ’s Zomers heeft dat nog wel zijn charmes en komt je kind ruimschoots aan de vereiste hoeveelheid lichaamsbeweging, maar bij regen en vrieskou wordt het een kwelling.” Ook baarde het sociale aspect haar kopzorgen. “Bij ons is het altijd de zoete inval. ’s Middag zit vaak het hele huis vol. Dat verandert als ze in een andere stad naar school gaan. Vrienden neem je minder makkelijk mee naar huis. Ik vind dat jammer en ik niet alleen.” Het clubje Widarouders dat voor de oprichting van een middelbare in Delft was, groeide de afgelopen jaren gestaag.

“Euritmie is leuk, maar soms best moeilijk.” Aafke den Otter (12) komt van een reguliere school. Kunst is haar lievelingsvak. “Ik heb een tasje gevilt en daar ben ik erg trots op. Ik doe nu HAVO/VWO.” Later wil Aafke kok worden.

Beginnen

Hoe start je een nieuwe middelbare school of beter: waar begin je? “Het is ingewikkeld”, vertelt Nelleke, “de overheid en schoolbesturen maken afspraken over de hoeveelheid middelbare scholen binnen een regio. Dat ligt allemaal vast. Maar omdat je ergens moet beginnen zijn we gaan praten met de rector en bestuursvoorzitter van de Vrije School Den Haag. Een belangrijk deel van de leerlingen van Widar gaat traditiegetrouw naar Den Haag. Gezien de enorme hoeveelheid aanmeldingen voor het vrijeschoolonderwijs, kwam de oprichting van een extra middelbare vrijeschool op een goed moment.” Vanuit Den Haag konden de Widarouders dan ook rekenen op steun. Daarnaast gingen ze te rade bij vrijeschoolouders die met hetzelfde bezig waren (geweest), onder meer in Roermond en Zwolle. “Het is een heel proces dat je aangaat, waarbinnen je continu met elkaar moet afstemmen of iedereen op dezelfde lijn zit.”

 

“Het vrijeschoolonderwijs is heel creatief.” Isa Weber (12) komt van de Dalton. In het begin moest ze wennen. “Bij geschiedenis mag je zelf allerlei verhalen bedenken.” Boetseren vindt ze leuk, maar algebra wat minder. En toch doet ze er heel erg haar best voor, want later wil Isa iets met dieren doen. Het liefst wil ze dierendokter worden.

Gymnasium

Tussen alle besprekingen en brainstormsessies door moest ook nog het allerbelangrijkste worden geregeld: het vinden van een onderkomen voor de nieuwe middelbare. Nelleke: “iemand opperde het idee om in te trekken bij een bestaande middelbare school, dat maakte het een stuk gemakkelijker. Bepaalde faciliteiten zijn immers al aanwezig: er zijn lokalen, er is een mediatheek en een conciërge. Alleen de eerste gesprekken met een Delftse middelbare school strandde. Het schoolbestuur was druk bezig met een fusie en zag het op korte termijn niet zitten.” Uiteindelijk zijn de Widarouders gaan praten met Jan Vesseur, directeur van het Grotius College. Vesseur had via via weleens kennis gemaakt met het vrijeschoolonderwijs, stond ervoor open en als de ouders minimaal 24 leerlingen bij elkaar konden krijgen, mochten ze beginnen. In 2014 mislukte dat. “We besloten echter niet op te geven. Helemaal omdat Jan Vesseur ons de mogelijkheid bood om de vrijeschoolleerlingen het gymnasium te laten doen. Uniek in Nederland. Het eerste jaar krijgen de leerlingen Latijn, daar komt in het tweede jaar Grieks bij. Via open dagen, social media en een professionele website hebben we het jaar daarna meer dan voldoende leerlingen bij elkaar gekregen. We konden van start met de ervaren en enorm inspirerende vrijeschoolleraren Michiel van Gent en Marije Kuijt. Inmiddels werkt er een team zeven leraren. En ja, ik kan vanuit mijn hart zeggen dat het goed loopt. Er hangt een mooie vrijeschoolsfeer. Het is een plek waar aandacht is voor het kind en de persoonsontwikkeling – worden wie je bent!” De harde kern van de Widarouders heeft een groep vrijeschoolouders uit Zeeland gecoacht bij de oprichting van hun nieuwe middelbare vrijeschool in Middelburg. In het schooljaar 2016-2017 gaan ze van start.

“Ik houd erg van tekenen en kunst”, vertelt Noah Treipl (12). Hij zat op de kleuterschool op vrijeschool Widar, maar ging daarna naar het reguliere onderwijs. Hij was blij toen hij hoorde dat er een vrijeschool in Delft kwam. “Periodeonderwijs vind ik fijn, omdat daar alles samenkomt. Voor de periode geschiedenis ben ik bezig met een werkstuk over de VOC en de slavernij.” Noah wil het VWO doen en later paardenfokker worden.

--------- kader -----------

Ook een nieuwe vrijeschool stichten? De Vereniging van vrijescholen heeft een praktische toolbox ‘groei, uitbreiding en nieuwe initiatieven’ samengesteld met onder meer een draaiboek en scenario’s. Kijk op www.vrijescholen.nl/toolkit-groei-vrijeschoolonderwijs/.

Dit artikel verscheen eerder in de glossy met inhoud www.seizoener.nl.